ABD, Türkiye ile Suriye arasında yenilenen normalleşme sürecine mesafesini gizlemiyor. ABD’nin iki ülke arasındaki normalleşmenin askeri boyutlarını ve siyasi sonuçlarını tartıştığını ve esas olarak Türkiye, Suriye ve Rusya’nın kuzey Suriye’deki olası askeri işbirliğinin bölgedeki Amerikan askeri varlığını nasıl etkileyebileceğini tahmin etmeye odaklandığını belirtmek gerekir. .
ABD, 2023 yılında Rusya’nın arabuluculuğunda Türkiye ile Suriye arasında yapılacak görüşmelerden uzak durduğunu belirtmişti. Konuyla ilgili endişelerini Ankara’ya aktaran Washington, kamuoyuna yaptığı açıklamalarda da tavrını dile getirdi.
Türkiye ile Suriye arasında haziran ayından bu yana yeniden başlayan normalleşme sürecine ilişkin endişelerini dile getiren Washington, son kez Ankara Büyükelçisi Jeff Flake aracılığıyla görüşünü dile getirdi.
14 Ağustos’ta Ankara’da Türk gazetecilerle bir araya gelen Flake, konuyla ilgili bir soruya yanıt olarak “ABD, Suriye ile ilişkilerini normalleştirmeyecek” dedi.
Suriye’deki durumda ilerleme kaydedilmemesinden dolayı neredeyse herkesin hayal kırıklığına uğradığını kaydeden Flake, Washington’un Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı Kararına bağlılığını yineledi ve açıklamasının sonunda ABD’nin bir kez daha normalleşmeyeceğinin altını çizdi. durum. Suriye ile.
2015 sonlarında kabul edilen 2254 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararı, Suriye muhalefetinin ve hükümetinin ülkede kapsayıcı bir hükümet kurmasını ve BM gözetiminde düzenli seçimler yapmasını gerektiriyordu.
Hükümet, muhalefet ve sivil toplumdan oluşan heyetlerin Cenevre’de başlattığı yeni anayasa çalışmaları Şam yönetiminin yavaşlaması nedeniyle bir sonuca varamadı.
Kararın uygulanması için ABD, Türkiye ve diğer ilgili bölgesel aktörlerin çaba göstermesini ve inisiyatif almasını beklediğinin altını çiziyor. 2254, Suriye ile ikili normalleşme adımları atmak yerine.
Askeri durum da endişe kaynağı
ABD’nin Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme sürecine ilişkin ciddi siyasi ve askeri kaygıları var.
Kuzey Suriye’de omurgasını Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (QSD) ile yakın askeri ve teknik iş birliğini sürdüren ve bine yakın askeri bulunan ABD’nin bu durumun Türkiye’ye ne gibi sonuçları olacağı ilk soru. -Suriye’de güvenlik alanında normalleşme yaşanacak.
Türkiye ve Suriye’nin son açıklamaları, Ankara’nın terör örgütü olarak tanımladığı YPG’nin Suriye’nin toprak bütünlüğüne ve egemenliğine tehdit oluşturduğuna işaret ediyor ve olası bir normalleşme denemesinde iki ülkenin bu konuda iş birliği yapabileceği yönünde değerlendirmelere yol açıyor.
Ankara, Şam’la normalleşmede en büyük önceliğin güvenlik olacağını vurguluyor.
Ankara’nın öncelikli hedefi Suriye’den Türkiye sınırlarına yönelik tehdidi tamamen ortadan kaldırmaktır.
Rusya ve İran’ın artan nüfuzuna ilişkin endişe
ABD’nin temel kaygılarından biri, Ankara-Şam yakınlaşmasının Rusya’nın arabuluculuğu ve İran’ın katılımıyla sürmesi ve bu ülkelerin iki komşu ülkenin normalleşmesinden fayda sağlamasıdır.
Rusya ve İran, 2015’ten bu yana Suriye’nin iç savaşa sürüklenmemesi için önemli askeri ve ekonomik destek sağladı. Karşılığında her iki ülke de Suriye topraklarında önemli bir askeri varlığı sürdürme hakkını elde etti.
Özellikle Suriye, Rusya’nın Doğu Akdeniz’deki önemli üssü haline geldi. Ülkede iki büyük askeri üssü bulunan Rusya, geçtiğimiz günlerde Kobani’de Suriye ile ortak üs kurdu. Bu adımın ardından ABD’nin askerlerini bu bölgenin yakınlarına, iç kesimlere konuşlandıracağı belirtildi.
Milli Savunma Bakanlığı’ndan (MSB) kaynaklar, Türkiye’nin sınırlarının hemen ötesinde kurulan Rusya-Suriye ortak üssünden rahatsız olmadığını ortaya koydu.
Milli Savunma Bakanlığı kaynakları Türk basınına şunları söyledi: “Barış Pınarı Harekatı’nın ardından ABD ve Rusya ile iki anlaşma imzaladık. Bu anlaşmalar kapsamında; Terör unsurlarını belirli bir bölgeye çekecek önlemlerin alınmasını içeriyordu. O tarihten bu yana bu bağlamda yapılan her türlü çalışmayı memnuniyetle karşılıyoruz” dediler.
Aynı kaynaklar şunları söyledi: “Orada Rusya ve rejim faaliyetinin olduğu açık ve bu da tespitlerimiz arasında yer alıyor. “Bu çalışmayı PKK/SDG/PYD-YPG terör örgütünün o bölgedeki varlığını zayıflatma olarak değerlendiriyoruz ve gelişmeleri yakından takip ediyoruz” dediler.
İran’ın da bölgede önemli sayıda milis gücü bulunuyor.
Suriye iç savaşı sırasında Şam yönetiminin devrilmesini önlemede önemli rol oynayan İran bağlantılı bu güçlerin, Türkiye-Suriye normalleşmesinden hem askeri hem de siyasi anlamda faydalanarak varlıklarını sağlamlaştırmaları bekleniyor.
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Nasser Kenani, 19 Ağustos’ta düzenlediği basın toplantısında konuyla ilgili bir soruya yanıt olarak şunları söyledi: “Böyle bir yaklaşımı ciddi şekilde destekliyoruz. İran’ın ortağı, bölgenin önemli ülkeleri Türkiye ve Suriye’nin mevcut sorunları hızla çözmesi ve ilişkileri normal şartlara döndürmesi gerekiyor. Bu konuda yeni adımları da destekliyoruz” dedi.
Normalleşme süreci hangi aşamada?
Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme süreci, 2023 yılında bakanlar düzeyinde yapılan görüşmelerin ardından sekteye uğradı.
Rusya’nın bu yıl haziran ayında Şam’da başlattığı girişimler sonrasında süreç yeniden canlanma işaretleri vermeye başladı.
Bunun en önemli işareti Şam yönetiminin Türkiye’yle önkoşulsuz görüşebileceğine dair verdiği mesajdı.
Resmi kaynaklarca doğrulanmasa da Türk ve Suriyeli istihbarat yetkililerinin teknik düzeyde ilk temaslarda bulunduğu belirtiliyor.
2023 duruşmasında olduğu gibi, duruşmanın da dışişleri ve savunma bakanları ile istihbarat yetkililerinin katılımıyla bir sonraki aşamaya taşınması bekleniyor.
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, ağustos ayında yaptığı açıklamada, Türkiye ile Suriye arasında bakanlar düzeyinde temasların olabileceğini kaydetmişti.
Siyasi görüşmelerin sonuç vermesi durumunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Rusya’da veya başka bir üçüncü ülkede görüşme ihtimali var.