Oluşturulma tarihi: 28 Kasım 2024 21:11
Yurt dışında basılan sahte 50 ve 100 dolarlık banknotların piyasaya sürüldüğü iddiaları üzerine bazı döviz büroları dolar alımını durdurdu. Peki sahte doları nasıl tanırsınız? Nelere dikkat etmelisiniz? Para piyasaları uzmanı İslam Memiş, detayları CNN Türk'e anlattı.
İç piyasada sahte bir dolar paniği var. Ticaret durdu. CNN Türk ekranlarında sahte dolarların nasıl ayırt edileceğine dair bilgi veren İslam Memiş;
Merkez Bankası'nın uyarısı üzerine bankalar daha fazla dolar almama kararı aldı. Döviz işletmecileri, vatandaşların satın aldığı dövizlerin yanı sıra ellerinde bulundurdukları dövizleri de bankalara veremez. Bu nedenle döviz büroları artık kabul etmeyi bıraktı. Vatandaşlar mağdur oldu. Herkesin bu süreçle ilgili kafası karışık. Peki şu ana kadar elimize geçen dövizler sahte mi? Vatandaşlar ne yapacaklarını şaşırdı.
Her şeyden önce şunu ifade etmek isterim. Döviz bürolarından veya bankalardan alacağınız dövizlerde herhangi bir sorun yaşanmaz. Özellikle son haftalarda sahtecilik çetesinin piyasaya sürdüğü bu dövizler bir süredir nakde çevriliyor. Ama o kadar kaliteli döviz ürettiler ki, para sayma makinelerinden bile geçiyor. 40 yıllık deneyime sahip tüccarlar ve tüccarlar bile eski 100 dolarlık banknotlarla sahte banknotları ayırt etmekte zorluk çekiyor. Dolayısıyla böyle bir mağduriyet yaşandı.
Artık herkes şunu merak ediyor. Elimizde bir dolar tuttuğumuzda onun sahte mi yoksa gerçek mi olduğunu nasıl ayırt edebiliriz? Öncelikle şunu vurgulamak istiyorum. Modern teknolojiyi kullanan sahteciler daha sonraki süreçlerde daha teknik düzeyde daha kaliteli kağıt kullandıklarından vatandaşların ve tüccarların bunu gözleri ile ayırt etmesi mümkün olmuyor. Bir kere bilmesi lazım. Ne yapmalı? Özellikle banka ve döviz bürolarının kapalı olduğu dönemlerde tanımadıkları kişilerden döviz kabul etmemeye ve döviz ticareti yapmamaya dikkat edecekler.
İkincisi, özellikle bu sahteciler size döviz alın, bozdurun demiyorlar. Seninle ticaret yapıyor. Bu alışverişi yaptığında mal satın alır ve karşılığında verir. Bir gün sonra dolandırıldığınızı anlıyorsunuz ama artık çok geç. Buna da çok dikkat etmeliyiz. Mesela doları elinizde tutup dışarıya koyalım. Holigram, filigran, gölge, rölyef, yazı gibi desenlerin tamamı sıradan paralar gibi baktığınızda ve kağıdın kalitesine baktığınızda hepsinin tamamen aynı imitasyon olduğu görülüyor. Bu normalde içine bir iki bozuk para koyduğunuzda anlaşılır ama bir yığın paranın içine koyduğunuzda anlaşılamaz. Bu yüzden kendinize fazla güvenmemelisiniz.
EN AZ İKİ HAFTA SÜRECEK
Kamu kurum ve kuruluşlarından gelen beyanlara kesinlikle saygı gösteriniz. Sokaktaki dedikodulara inanmayın. Bu sorun en geç iki hafta içinde çözülecektir. Özellikle hem bankalarda hem de döviz bürolarında bulunan para sayma makinelerinin yazılım güncellemeleriyle bu sorun ortadan kalkacaktır.
SAHTE EURO DA VAR
Bugün bir haber daha geldi. Özellikle polisin gerçekleştirdiği operasyonla birlikte sahte eurolar da devreye girdi. Bu ne anlama gelir? Bu, vatandaşlarımızın sadece bu 50 dolara değil, sahte eurolara karşı da dikkatli olması gerektiği anlamına geliyor.
Yıllar geçtikçe, bazen bu sahte para, özellikle tatillerde ve yaz tatillerinde piyasaya sürülüyor. Elbette zaman zaman operasyonlar yapılıyor. Ama sırada modern teknoloji var. Yapay zeka teknolojisi var. Sahteciler Merkez Bankası gibi çalışır. O kadar çok teknoloji kullanıyorlar ki. Bunları ayrı ayrı eritip piyasaya sürmeleri de çok kolay. Önemli olan vatandaşlarımızın bu duruma çok dikkat etmesidir. Tanımadıkları kişilerden döviz bozdurmayacaklar.
RAPOR YAPMAYI UNUTMAYIN
Bazı cahil ve akıllı tüccarlar. Satın alıyoruz ama 5 dolar daha az alıyoruz. Buradan vatandaşlarımıza bir çağrıda bulunmak istiyorum. Birisi sizden 100$ karşılığında 5$ komisyon talep ederse, bunu Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bildirmeli ve yetkinizi iptal ettirmelisiniz. Bu oportünizmdir. Burada bir sorun var. Biz ülke olarak, kamu kurum ve kuruluşu olarak bu sorunu hep birlikte çözmek zorundayken, bazı fırsatçıların 100 dolardan 500 dolar komisyon alması iğrenç bir durum. Geçmelerine izin vermemeliyiz.
ÇOK YAKINDA OLACAK
Kamu kurum ve kuruluşları bu sorunu çok yakında çözecektir. Onları iki hafta sabırlı bırakalım. Tüm banka ve döviz bürolarının para sayma makinelerinin yazılımlarının tamamlanıp güncellenmesiyle bu sorun tamamen ortadan kalkacaktır.
SAHTE DOLAR NASIL TANIMLANIR
Sahte para birimleri çoğunlukla seslerinden tanınabilir. Çalkalandığında çıkan ses sahte olanlardan çok farklıdır. Sahte para birimlerinin de bölgesel özellikleri var. Kimisi Asya'dan, kimisi Orta Doğu'dan geliyor. Bunların da kendine has özellikleri var. Mesela yine gölgede tutsunlar. Burada eski 100 dolarlık banknotların üzerinde Franklin'in gölgesini görüyorsunuz. Her iki göz de açık olmalıdır. Bir gözün kapalı olması yanlıştır. Orada çok farklı bir özellik var. Ancak son dönemde piyasaya sürülen sahte para birimleri ve dolarlarda her iki gözün de açık olduğu görülüyor. Buna da dikkat etmeleri gerekiyor.